Genetik soy testleri son yıllarda popüler bir hale gelmiştir. Bu testler sayesinde insanlar atalarının kökenleri hakkında bilgi edinebilmekte ve uzaktan akrabalarıyla bağlantı kurabilmektedir. Özellikle evlatlık olanlar veya göçmen geçmişi olan bireyler için bu testler kendileri hakkında daha fazla bilgi edinme fırsatı sunar. Ancak bu testlerin sonuçları her zaman beklenildiği gibi çıkmayabilir ve farklı şirketlerden yapılan testlerde, hatta tek yumurta ikizleri arasında bile sonuçlar farklılık gösterebilir.
Neden Farklı Sonuçlar Çıkıyor?
Bu farklılıkların birkaç nedeni olabilir. İlk olarak her şirketin kullandığı DNA veri tabanı farklıdır. DNA örnekleri üzerinden yapılan soy kıyaslama analizleri, şirketin erişimine açık olan genetik veri tabanları ile sınırlıdır. Bu veri tabanlarının büyüklüğü ve çeşitliliği test sonuçlarının doğruluğunu doğrudan etkiler. Örneğin Afrika veya Güney Asya gibi bazı etnik gruplar genellikle daha az temsil edildikleri için bu gruplara ait bireylerin sonuçları daha az doğru olabilir.
Ayrıca genetik bilim alanında sürekli yeni keşifler yapılıyor. Bu yeni bilgilerin şirketlerin veri tabanlarına zamanında ve doğru bir şekilde entegre edilmesi gerekir. Eğer bir şirket genetik bilgi tabanını düzenli olarak güncellemezse bu durum sonuçların doğruluğunu olumsuz etkileyebilir.
Genetik testlerde genellikle tüm genom sıralanmaz, bunun yerine milyonlarca tek nükleotid polimorfizmleri (SNP) incelenir. SNP’ler genetik varyasyonların büyük bir kısmını temsil eder ve nesiller boyu aktarılabilir. Ancak bu SNP’lerin sonuçlarının doğruluğu bilinen atalara sahip insanlardan oluşan veri tabanı ile ne kadar iyi eşleştiğine bağlıdır. Hatta gen teknolojilerinde kullanılan algoritmalar SNP verilerine göre farklı ata kombinasyonları yapar ve bu süreçte bazen hatalar oluşabilir.
Test Sonuçları Kişiden Kişiye Değişebilir
Bir diğer önemli nokta ise genetik test sonuçlarının kişiden kişiye değişebilir olmasıdır. Kimi kullanıcılar kendilerini bildikleri etnik kökenlerden farklı bir kökene sahip olarak bulabilirken bazıları aile hikayelerini ve geçmişi doğrulayan sonuçlar alabilir. Bu tür bulgular kişilerin psikososyal durumları üzerinde de etkili olabilir. Örneğin birinci dereceden kuzenler genellikle yüzde 100 doğrulukla tespit edilebilirken, üçüncü veya dördüncü kuşak kuzenlerin tespit oranı yüzde 15’lere kadar düşebilir.
Sonuç olarak genetik soy testleri kesinlikle faydalı ve ilgi çekici araçlar olmakla birlikte bu testlerin sonuçlarını yorumlarken dikkatli olmak ve tek bir test sonucuna göre büyük sonuçlar çıkarmamak önemlidir. Eğer test sonuçlarınızda şaşırtıcı veya beklenmedik bilgiler çıkarsa bu sonuçları başka testlerle doğrulamak ve geniş bir perspektiften değerlendirmek yararlı olacaktır.