Dürüstlük küresel bir değer olarak kabul edilse de farklı kültürlerde ve toplumlarda bu değerin nasıl tezahür ettiği sorusu sıklıkla gündeme gelir. Bu bağlamda 2019 yılında gerçekleştirilen ve ‘Dünya Çapında Sivil Dürüstlük‘ başlığı taşıyan araştırma kayıp cüzdan deneyi ile insanların dürüstlük seviyelerini ölçmek için kapsamlı bir çalışma yürütmüştür. Araştırmada 40 ülke ve 355 şehirde toplam 17.303 kayıp cüzdan yerleştirilerek cüzdanların sahiplerine iade edilip edilmediğini gözlemlemiştir.
Deneyin Bulguları
Deneyin ilginç bulgularından biri, içerisinde para olan cüzdanların para içermeyenlere göre daha sık iade edilmesidir. Araştırmacılar cüzdanlara konan para miktarını artırarak insanların tepkisini ölçmüşler ancak para miktarı arttıkça iade oranında önemli bir değişiklik gözlemlenmemiştir. Bu durum insanların hırsız olarak görülme korkusunun onları dürüst davranmaya iten güçlü bir motivasyon kaynağı olduğunu ortaya koymaktadır.
Ülkeler Arası Farklılıklar
Araştırmanın sonuçlarına göre İsviçre, Norveç ve Hollanda gibi ülkeler en yüksek cüzdan iade oranlarına sahipken, Çin, Fas ve Peru gibi ülkeler ise en düşük oranlara sahiptir. Türkiye %20’lik bir iade oranıyla 31. sırada yer almakta. Bu da ülkemizin global ortalamada nasıl bir konumda olduğunu göstermektedir.
Kültürel ve Ekonomik Faktörler
Yapılan analizler bu farklılıkların sadece ekonomik düzeyle değil aynı zamanda eğitim, siyasi yapılar ve kültürel değerler gibi çeşitli faktörlerle ilişkili olduğunu belirtmektedir. Örneğin ekonomik olarak zengin ülkelerde daha yüksek iade oranları gözlenirken bazı istisnalar da bulunmaktadır. Bu, insan davranışlarının çok faktörlü ve karmaşık yapısını yansıtmaktadır.
Sonuç olarak bu tür küresel çalışmalar farklı toplumların etik değerlere ve dürüstlüğe verdikleri önemi anlamamıza yardımcı olurken aynı zamanda global etkileşim ve anlayışın geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır. Dürüstlük her toplumda farklı şekillerde tezahür edebilir ancak bu çalışma genel olarak insanların iyi niyetli ve dürüst olma eğiliminde olduğunu göstermektedir.
Kaynak: Science
